Het valt te betwijfelen of een student creatief schrijven goede punten zou halen met een werkstuk als Terugkeer naar Brideshead. De docent zou zeker wijzen op enkele structurele tekortkomingen. Zo verdwijnt het meest fascinerende personage, Sebastian, al na enkele hoofdstukken uit beeld en blijkt in het derde deel het hoofdpersonage, Charles, plots vanuit het niets vrouw en kinderen te hebben. De auteur van Terugkeer naar Brideshead, Evelyn Waugh, was zich bewust van deze gebreken. Hij weet ze aan de omstandigheden van het schrijfproces.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was Waugh in militaire dienst gegaan. Toen hij in december 1943, tijdens een trainingsvlucht, met een parachute uit een vliegtuig sprong, maakte hij een ietwat onzachte landing waarbij hij zijn kuitbeen brak. Hij kreeg verlof. In die tijd, die duurde tot juni 1944, schreef hij Terugkeer naar Brideshead. Hoewel het zich grotendeels afspeelt in de jaren twintig en dertig, is het een souvenir van de …Lees verder
Het valt te betwijfelen of een student creatief schrijven goede punten zou halen met een werkstuk als Terugkeer naar Brideshead. De docent zou zeker wijzen op enkele structurele tekortkomingen. Zo verdwijnt het meest fascinerende personage, Sebastian, al na enkele hoofdstukken uit beeld en blijkt in het derde deel het hoofdpersonage, Charles, plots vanuit het niets vrouw en kinderen te hebben. De auteur van Terugkeer naar Brideshead, Evelyn Waugh, was zich bewust van deze gebreken. Hij weet ze aan de omstandigheden van het schrijfproces.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was Waugh in militaire dienst gegaan. Toen hij in december 1943, tijdens een trainingsvlucht, met een parachute uit een vliegtuig sprong, maakte hij een ietwat onzachte landing waarbij hij zijn kuitbeen brak. Hij kreeg verlof. In die tijd, die duurde tot juni 1944, schreef hij Terugkeer naar Brideshead. Hoewel het zich grotendeels afspeelt in de jaren twintig en dertig, is het een souvenir van de Tweede Wereldoorlog.
verlangen te shockeren
Waugh omschreef het thema van de roman als de werking van goddelijke genade op een groep verschillende maar nauw verbonden personages. Hij was enkele jaren eerder toegetreden tot de katholieke kerk en, na de satirische werken Decline and fall en A handful of dust, was het tijd geworden voor zijn grote katholieke roman. Hij gaf het boek als ondertitel De heilige en wereldse herinneringen van kapitein Charles Ryder. Die herinneringen zijn verbonden aan een welbepaalde plek: het landhuis Brideshead.
In de proloog, die zich afspeelt tijdens de oorlog, komt Charles Ryder, een gedesillusioneerde legerkapitein, met zijn compagnie aan bij het landhuis dat hun nieuwe oefenkamp zal worden. Charles is hier eerder geweest, meer dan twintig jaar geleden. Hij kent deze plek. Hij kent de familie die hier woonde.
Toen hij in Oxford studeerde had hij Sebastian leren kennen. Hij was de tweede zoon van de markies van Marchmain, en bij de Engelse aristocratie geldt nog steeds dat de eerste zoon de titel erft en het bijbehorende landgoed. De tweede zoon heeft geld zonder verantwoordelijkheden en moet op zoek gaan naar een manier om zijn leven zin te geven. Voor Sebastian lag zijn levensdoel ergens tussen het najagen van plezier en het verlangen te shockeren.
Samen met Sebastian beleefde Charles een mooie tijd: punten op de rivier, zich lazarus drinken en picknicken met aardbeien en een fles Château Peyraguey. Op een dag nam Sebastian Charles mee naar Brideshead, het landhuis van zijn familie.
beschaamd ongelukkig
Het waren hemelse dagen: naakt luieren in de zon, wijnproeven en de kunstschatten van het landhuis ontdekken. Charles ontmoette ook Julia, de zus van Sebastian. Zij had niet alleen het gezicht van een Florentijnse schoonheid uit de renaissance maar was ook bijzonder intelligent.
Terug in Oxford zag Charles met lede ogen Sebastian ten onder gaan aan een drankprobleem. Voordien had Sebastian momenten gehad waarin hij overvallen werd door een ondefinieerbaar verdriet, nu was hij een en al somberheid. Hij schaamde zich omdat hij ongelukkig was. Hij vertrok naar het buitenland.
In 1926 vroeg Julia, die ondertussen getrouwd was, aan Charles om Sebastian te gaan zoeken in Marokko. Hun moeder lag op sterven en wilde hem zien. Charles trof hem aan in armzalige omstandigheden, samenhokkend met een jonge Duitser die aan secundaire syfillis leed. Sebastian weigerde mee terug te gaan.
ménage à trois
Het laatste deel van de roman speelt zich tien jaar later af. Charles is schilder geworden, gespecialiseerd in het schilderen van verlaten landhuizen die afgebroken werden. Iconen uit een tijd die niet meer bestaat. Op een boottocht ontmoet hij Julia opnieuw. Beiden diep ongelukkig in hun huwelijk beginnen ze een romance. Twee levens die elkaar eerder kruisten, versmelten. Charles ziet Sebastian in Julia. Ze neemt Charles mee naar Brideshead, waar ze leven in een merkwaardige ménage à trois samen met haar man.
De epiloog van het boek brengt ons terug naar het begin. Charles ziet hoe de troepen Brideshead hebben beschadigd. Boze tongen beweren wel eens dat tijdens de oorlog het Britse leger meer schade veroorzaakt heeft aan de landhuizen dan Hitlers bombardementen. Terwijl zijn manschappen zich installeren, bezoekt Charles de kapel en zegt een gebed.
Op dit punt gekomen in de roman bedenk ik dat het verdwijnen van Sebastian uit het narratief misschien toch geen fout is van Waugh. Het zorgt ervoor dat ook de lezer het prangende gemis voelt. Charles beseft dat de beste tijd van zijn leven de periode was van zijn vriendschap met Sebastian. Het enige wat we bezitten is het verleden.
Verberg tekst
